Kokedama Nedir?

Kokedama Tarihi
İsmini Japon sanatı olan kokedama’dan alan bir marka olarak tabii ki ilk yazımız da kokedama üzerine olacaktı. En sık sorduğunuz sorulardan biri; ne demek bu kokedama? Siz neden bu ismi kullandınız?

Kokedama bir Japon bonsai sanatıdır ve uygun bitki köklerinin sphagnum yosunu ya da canlı yosun ile sarılması ve ardından iple sarılması ile yapılır. Kokedama kelimesi; “koke” yosun, “dama” ise top köklerinden oluşur. İlk çıkış noktasında kokedama; yalnızca bonsai ağaçları içindir ancak bugün kök yapısı kokedama için uygun olabilecek tüm bitkilerle birlikte kullanıldığını görüyoruz.

Kokedama, “doğanın kusurlarının kabul edilmesi ve doğal güzelliğin geçiciliği”ni konu edinmiş Wabi-sabi estetiğinin bir yansıması olarak da görülür. Wabi-sabi felsefesi yalınlığı, samimiyeti, dünyeviliği, düzensizliği, zorluğu ve en önemlisi doğallığı içerir. Yalın ve doğanın direkt içinden olan görünüşüyle kokedama sanatı da Wabi-sabi ilkelerine dayanarak yaratılmıştır.

Kokedamanın; göç esnasında bonsaileri seramik saksılarda taşımak zor olacağı için yosunla sarma ihtiyacında da doğduğu söylenir. Kokedama yapılan bonsailer sayesinde hem seramik ağırlığından kurtulunmuş oluyor hem de göç esnasında toprak dökülmesi engellenmiş oluyordu.

Bugün kokedamayı; birçok modern bitki tasarımıyla birlikte yorumlanırken, balkonlarda ya da evlerde saksıların yerini alırken ya da mağaza vitrinlerinden salınırken görebiliyoruz. Birçok tropic bitki, orkide çeşitleri, eğreltiotları, sarmaşıklar ya da bazı soğanlı bitkiler kokedama yapımında kullanılabildiğinden, kokedemanızı iç ya da dış mekanda kullanma tercihi de size kalmış oluyor. Kokedamanızı isterseniz bir seramik altlık yardımıyla sehpa ya da masanızın üzerinde kullanabilir, isterseniz satın alabileceğiniz aksesuarlar yardımıyla tavana ya da duvara asabilirsiniz. Kokedamanızda kullandığınız bitkiye göre, kokedamanızı sulama sıklığınız ve bakım detaylarınız da değişecektir.

Peki kokedama nasıl yapılır? Adım adım kokedama yapımını anlatmadan önce ihtiyacımız olan malzemeleri sıralayalım.

Kokedama Malzemeleri:
-Kök yapısı kokedama için uygun olacak bitki
-Kokedama toprak karışımı (Torf+aquasoil)
-Sphagnum yosunu, canlı yosun ya da hindistan cevizi lifi
-Organik ip, misina ya da jüt ipi
-Su
-Makas

Kokedamaya Uygun Olabilecek Bitkiler:
Kök yapıları sade bitkiler kokedama için uygun olacaktır. Basitçe anlatmak gerekirse saksısından çıkardığınızda birbirine girmiş çok fazla kök görüyorsanız, bitkiniz yüksek ihtimalle kokedama yapımı için uygun değildir. Adiantum türleri, Eğreltiotu, Aşkmerdiveni, Begonya Rex (Yaprak Güzeli), Fittonia (Fittonya), Platycerium (Geyik Boynuzu), Staghorn Fern, Crassula Ovata (Yeşim ağacı ya da Para Ağacı), Sedum türleri (Dam Koruğu), Asplenium Nidus (Kuş Yuvası), Chamadorea (Dağ Palmiyesi), Tillandsia Cynaea, Hedera Helix (Duvar Sarmaşığı), Echeveria Runyoni, Aloe Vera ve Asparagus plumosus (Tül Kuşkonmaz) kokedama için uygun olacaktır.

1- Kokedama Bitkisi Seçimi:
Seçeceğiniz bitkinin kokedama için uygun olmasının yanı sıra; güneş, gölge, toprak ve nem gibi ihtiyaçlarının eviniz için de uygun olması gerekiyor. Bitkinizin gereksinimlerini öğrenin ve kokedamanızın yeni evinde ihtiyaçlarının karşılanacağından emin olun.

2- Bitkinizi Kokedama İçin Hazırlayın:
Bitkinizin köklerine zarar vermeden toprağından ayırın. Eğer çok uzun kökler varsa kokedama öncesinde budamanız faydalı olacaktır. Seçtiğiniz bitkiyle ilk kez kokedama yapıyorsanız bitkinizin kök yapısını kokedama yapmadan önce iyice tanıyın.

3- Bitkinizi Yeni Toprağıyla Çevreleyin:
Bitkisine göre torf ve aquasoil miktarı değişecek olan toprak karışımına su ekleyerek yuvarlak bir top haline getirin ve kokedama için seçtiğiniz bitkinizin köklerini bu karışımla çevreleyin. Eğer toprak yuvarlak şeklini almakta zorlanıyorsa su ilavesi yapmalısınız.

4- Kokedamanızı Yosunla Sarın:
Tek ya da birkaç parka yosununuzu masanın üzerine serin. Varsa dal, yaprak gibi yabancı cisimleri, kokedamanıza zarar vermemesi için yosunun üzerinden ayıklayın. Yosununuzu fısfıs yardımıyla hafifçe ıslatın ve toprak topunuzun etrafını tam olarak kapatacağından emin olun. Eğer kokedamanız için yeterli yosuna sahip olduğunuza eminseniz yosununuzu toprakla birlikte hafifçe sıkarak ip adımına geçin.

5- Kokedamanızı İp ile Sabitleyin:
İp yardımıyla yosunu toprağa sabitlemeye başlayabilirsiniz. Sarma işlemi esnasında; kokedamanın top şeklini korumaya özen gösterin. Kokedamanızın yeşil görünümünğ kaybetmek istemiyorsanız ip yerine misina tercih edebilirsiniz ancak misina kaygan yapısı sebebiyle ıslak elde zapdetmesi güç bir materyaldir.

6- Kokedamanıza Can Suyunu Verin:
Kokedamanızı içi su dolu bir kapta 5-10 dakika bekleterek yosun ve toprağın tamamen su aldığına emin olun. Sudan çıkardığınız kokedamayı elinizle hafifçe sıkarak yeni yerine alabilirsiniz.

7- Kokedamanız Yeni Yeri İçin Hazır:
Kokedamanızı isterseniz seramik tabak içinde, isterseniz asarak kullanabilirsiniz. Kokedamanız için askı ya da altlık seçeneklerine “Aksesuarlar”dan ulaşabilirsiniz.

8- Kokedamanızın Bakımını İhmal Etmeyin:
-Sıcaklık: Türkiye gibi ılık iklimli bölgelerde yaşıyorsanız kokedamanıza yılın 9 ayı balkonda bakabilirsiniz. Burada kritik nokta sıcaklığın 5 derece altına düşmemesidir. Kokedamanızı iç mekanda bakıyorsanız, 2-3 ayda bir havalandırmayı ihmal etmeyin.
-Güneş / Işık Oranı: Birçok kokedama bitkisi güneş ışığına direct maruz kalmayan aydınlık ortamı sever.
-Sulama Sıklığı: Kokedamanızın suya ihtiyacı olduğunu, kokedamanın ağırlığından anlayabilirsiniz. Kokedama bitkileri genel olarak yaz aylarında haftada 1, kış aylarında ise 2 haftada bir su ihtiyacı duyarlar.
-Sulama Yöntemi: Kokedamanızı su dolu bir kapta, yosun kısmı tamamen suyun içerisinde kalacak şekilde 5-10 dk bekletmeniz yeterli olacaktır. Sudan çıkardığınızda kokemanızı elinizle hafifçe sıkarak yerine alabilirsiniz. Bunun dışında kokedamanızın yosun kısmının sürekli yeşil kalmasını istiyorsanız gün aşırı fıs fıs yöntemiyle nemli tutmanız işe yarayacaktır.
-Kokedamanın İp Bakımı: Kokedamanızın yosunu zamanla toprağa daha sıkı tutunacağından ipleri gevşeyecektir. İplerde kokedama şeklini tehdit eden bir durum görürseniz, kokedamanızı yeniden iple çerçeleyebilirsiniz.

Kokedama yapmak için “Kurumsal Kokedama Eğitimi”ne ihtiyacınız varsa bizimle iletişime geçebilirsiniz.